Rozmowa o książce Wiktora Marca "Rebelia i reakcja".
Spotkanie wokół książki Wiktora Marca Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne.
12 grudnia, poniedziałek, godz. 18.00, Krytyka Polityczna, ul. Foksal 16, II p., Warszawa
W debacie udział wezmą Andrzej Leder, Adam Leszczyński, Ewa Majewska i Wiktor Marzec. Prowadzenie spotkania: Michał Siermiński
Rewolucja 1905-1907 była jedną z nielicznych w polskiej historii prób masowej i oddolnej demokratyzacji. Była też momentem fundującym masową politykę i wyznaczającym kontury nowoczesnej sfery publicznej. Ludzie niemający wcześniej politycznego głosu we własnej sprawie wyszli na ulice by upomnieć się o miejsce we wspólnocie. Adresatem był nie tylko carski aparat państwowy, ale i kapitalistyczny reżim produkcji, uosobiony we właścicielach fabryk i warsztatów czy posiadaczach ziemskich. Było też tym adresatem „społeczeństwo polskie” i dzierżąca wedle własnego przekonania i roszczenia „rząd dusz” inteligencja. Z tej konfrontacji zwycięsko wyszedł obóz narodowy, coraz bardziej wrogi politycznemu upodmiotowieniu robotników. Zbiorowe emocje przekierowane zostały z walki o postulaty godnościowe i ekonomiczne w stronę scalania mglistej jedności narodowej, kosztem rosnącej nienawiści wobec różnego rodzaju obcych, przede wszystkim ludności żydowskiej. Efekt rebelii, rewolucji i reakcji miał swoje długofalowe konsekwencje i określił późniejszy ideowy kształt nie tylko formacji endeckiej. W trakcie dyskusji zastanowimy się, jak analiza tych wydarzeń może pomóc nam w zrozumieniu kształtu XX-wiecznej polskiej sfery publicznej.
O książce:
Rebelia i reakcja to studium plebejskiego doświadczenia politycznego w czasie rewolucji lat 1905–1907. Praca analizuje uczestnictwo robotników w życiu publicznym i ideologiczne obrazy świata u progu „politycznej nowoczesności”. Wtedy to stare podstawy ładu społeczno-politycznego zaczęły kruszeć, nowe grupy ludności domagać się politycznego głosu i ukształtowały się języki polityczne nowoczesnych obozów ideowych. Nowe formy polityki spotkały się z silną, konserwatywną reakcją, która na długi czas ukształtowała polską sferę publiczną. Książka opisuje również nacjonalistyczną odpowiedź na rewolucję oraz zmianę politycznego myślenia Narodowej Demokracji przed, po i w trakcie tych wydarzeń. Przedstawiony materiał jest także przyczynkiem do badania przemian sfery publicznej w Polsce XX wieku i zrozumienia jej teraźniejszego kształtu.
Wstęp dostępny jest na stronie Praktyki Teoretycznej.
Pełna wersja wstępu dostępna tutaj.
Informacje wydawców: Universitas , Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Uczestnicy:
Andrzej Leder (1960) – filozof kultury. Studiował medycynę i filozofię. Kieruje Zespołem Filozofii Kultury w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN. Autor książek.:Przemiana mitów, czyli życie w epoce schyłku. Zbiór esejów (1997); Nieświadomość jako pustka (2001); Nauka Freuda w epoce Sein und Zeit (2007) oraz Rysa na tafli (2016). Za książkę Prześniona rewolucja (2014) był nominowany do Nagrody Literackiej „Nike” oraz nagrody historycznej im. Kazimierza Moczarskiego. Współpracownik Instytutu Studiów Zaawansowanych Krytyki Politycznej.
Adam Leszczyński (1975) – historyk, adiunkt w Instytucie Studiów Politycznych PAN, gdzie zajmuje się ideologiami modernizacyjnymi w krajach peryferyjnych (w tym w Polsce). Publicysta „Gazety Wyborczej” i reporter. Autor dwóch monografii o historii społecznej PRL, reportażu o epidemii AIDS Naznaczeni a także książek Dziękujemy za palenie. Dlaczego Afryka nie może sobie poradzić z przemocą, głodem, wyzyskiem i AIDS oraz Zbawcy mórz. Należy do zespołu Krytyki Politycznej.
Ewa Alicja Majewska (1978) – filozofka feministyczna i teoretyczka kultury. Studiowała filozofię, filologię romańską i gender studies na UW. Absolwentka Instytutu Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 2007 roku obroniła doktorat poświęcony problematyce rodziny w filozofii społecznej. Od 2003 roku wykładała na Gender Studies UW, w semestrze zimowym 2009/2010 – visiting scholar w UC Berkeley; w zimie 2010 – stypendystka University of Orebro w Szwecji; w latach 2011 – 2013 adiunkt w Instytucie Kultury UJ, w latach 2013–2014 stypendystka Instytutu Nauk o Człowieku (IWM) w Wiedniu, w latach 2014–2016 stypendystka Institute of Cultural Inquiry w Berlinie. Opublikowała ponad 50 artykułów naukowych i esejów w polskich i zagranicznych czasopismach naukowych, antologiach tekstów oraz katalogach sztuki. Opublikowała dwie monografie: Feminizm jako filozofia społeczna. Szkice z teorii rodziny (Warszawa, 2009) oraz Sztuka jako pozór? Cenzura i inne formy upolityczniania kultury (Kraków, 2013), jest współredaktorką dwóch antologii tekstów: Zniewolony umysł II. Neoliberalizm i jego krytycy, wraz z dr. Jankiem Sową oraz Futuryzm miast przemysłowych, wraz z Martinem Kaltwasserem oraz dr. Kubą Szrederem (2007). Jest członkinią Rady Naukowej czasopisma filozoficznego Praktyka Teoretyczna, członkinią Polskiego Towarzystwa Hegla i Marksa oraz afiliowaną współpracowniczką Institute of Cultural Inquiry w Berlinie.
Wiktor Marzec (1985) – ukończył studia socjologiczne i filozoficzne na Uniwersytecie Łódzkim. Interesuje się socjologią historyczną, teorią dyskursu, historią robotniczą, historią pojęć i filozofią polityczną. Obecnie kończy rozprawę doktorską na Wydziale Socjologii i Antropologii Społecznej Uniwersytetu Środkowoeuropejskiego w Budapeszcie (CEU) poświęconą relacji robotników do polityki w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku. Stypendia naukowe odbywał m.in. na Uniwersytecie Michigan i na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Redaktor działu krytyczne nauki społeczne w czasopiśmiePraktyka Teoretyczna. Publikował m.in. w Thesis Eleven, Journal of Historical Sociology oraz Eastern European Politics and Societies.
Michał Siermiński – filozof i matematyk, publicysta i tłumacz, związany z Instytutem Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego, członek redakcji kwartalnika kulturalno-politycznego „Bez dogmatu”, badacz historii polskiej opozycji politycznej po roku 1956 oraz ruchu „Solidarność” z lat 1980-1981. Jego zainteresowania naukowe obejmują również historię społeczno-polityczną Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej, filozofię społeczną, studia nad pamięcią o Holokauście oraz historię stosunków polsko-żydowskich. Publikował między innymi w „Etyce” i „Nowej krytyce”.
